W piątek 02.02.2024 r. w Miejskim Ośrodku Kultury odbyło się Sprawozdawcze posiedzenie Rady Towarzystwa Ziemi Głogowskiej. Rada podsumowała działalność merytoryczną TZG
w 2023 r. i zatwierdziła sprawozdanie finansowe udzielając absolutorium Zarządowi TZG. Przyjęte zostały główne kierunki do działalności i plan finansowy na 2024 rok.

TZG dziękuje za obecność i współpracę w minionym roku: Państwowej Akademii Nauk Stosowanych, Muzeum Archeologiczno Historycznemu, Miejskiej Bibliotece Publicznej, Miejskiemu Ośrodkowi Kultury, Stowarzyszeniu Głogowskiej Edukacji Kresowej ,Stowarzyszeniu Chór Beeati Cantores, Stowarzyszeniu Przyjaciół Muzeum i Historii Miasta Głogowa.

Po posiedzeniu Rady TZG odbyło się już tradycyjnie Spotkanie Noworoczne członków TZG
z sympatykami i współpracownikami w działalności regionalistycznej i kulturalnej na terenie Ziemi Głogowskiej.

Mury miejskie

powstawały od końca XIII w. Najpierw były to parkany drewniane, jak palisada z fosą (znaleziono jej szczątki), później ceglane. Najstarsza wzmianka o istnieniu murów obronnych pochodzi z 1290 r. Zapis o obszarze miasta, otoczonym jednorzędowym murem – infra muros, pojawił się w 1323 r. Konstrukcje były zwieńczone blankami, o wysokości 1,2 m i drewnianymi hurdycjami. Grubość murów wynosiła około 1 m. Ich pas wzmacniało  17 baszt otwartych do wewnątrz i 9 wież. Z początkiem XV w. rozpoczęła się budowa drugiego, niższego, muru obronnego, wyposażonego w 14 bastei (półkolista budowla otwarta do wewnątrz, która była stanowiskiem artyleryjskim). Ważnym elementem obronnym w łańcuchu murów były bramy miejskie, będące również elementem kontroli ruchu „do” i „z” miasta. Od zachodu wjeżdżano przez Bramę Brzostowską (później zwana Pruską), od południa – Bramą Szpitalną i od wschodu – Bramą Polską, a po przebyciu mostu na Odrze dostawano się do miasta Bramą Odrzańską.

Wszystkie te budowle, utrudniające rozwój miasta i twierdzy, rozebrano. Zachowane i prezentowane odcinki murów (wzdłuż ul. Zamkowej, przy ul. Gołębiej, wzdłuż ul. Starowałowej, a ostatni wzdłuż kościoła pw. św. Mikołaja do ul. Rzeźniczej), w większości zostały zrekonstruowane, z zachowaniem ocalałych średniowiecznych reliktów.

Wydarzenia grudnia od początku miesiąca determinują obchody świąteczne – św. Barbary (górnicza Barbórka i artyleryjska Barbarka) czy Dni św. Mikołaja (patrona miasta). W trakcie tych ostatnich odbyło się wiele imprez o różnym charakterze. Zwróciły naszą uwagę szczególnie: 

Dni św. Mikołaja w Głogowie rozpoczyna wręczenie kluczy do miasta. (Fot. z arch. Głogów Nasze Miasto)

Wystawa stała „Blask złota i srebra, czyli pieniądz w baroku” ze zbiorów własnych, prezentowana w Muzeum Archeologiczno-Historycznym. Przedstawia skarb monet nowożytnych, odkryty blisko 20 lat temu podczas badań archeologicznych na Starym Mieście w Głogowie.

Skarb liczy 5600 numizmatów datowanych od 1497 do 1656 roku i wybitych na terenie większości krajów europejskich. Na wystawie zaprezentowano 392 obiekty ułożone według ich pochodzenia i chronologii, prezentując szeroki kontekst obejmujący okoliczności odkrycia skarbu oraz tło epoki, z której pochodzą.

Tablica poświęcona Janowi Cybisowi, jednemu z najwybitniejszych kolorystów, umieszczona została na ścianie głogowskiej świątyni i teraz odsłonięta z udziałem syna Artysty, Jacka. To bowiem właśnie w tym miejscu, w latach 1908–1916, uczył się w Królewskim Gimnazjum Katolickim Jan Cybis. Wehikuł czasu poświęcił jednemu z epizodów jego pobytu w Głogowie wiekszą opowieść, kiedy to przyszły artysta został zaproszony, będąc jeszcze uczniem, jako korepetytor języka polskiego dla synów polskiego ziemianina za pobliską granicą.

Tablica pamięci Jana Cybisa umieszczona na budynku, w którym mieściło się głogowskie gimnazjum katolickie.

Wśród innych grudniowych faktów zwracamy uwagę na zmiany kadrowe w garnizonie, próby literackie okolicznych twórców i … poziom wody w Odrze, która wtargnęła już na plac Festynowy:

29 grudnia 2023 pożegnał się z głogowską jednostką i jej żołnierzami po dwóch latach służby w Głogowie ppłk Wojciech Meketiuk, dowódca 4 batalionu inżynieryjnego. Obowiązki dowódcy czasowo przejął major Bartłomiej Pędzik, który z głogowską jednostką związany jest od kilkunastu lat. Natomiast jak się dowiadujemy, od 15 stycznia dowódcą batalionu i garnizonu zostanie ppłk Wojciech Oleksy z 1 Pułku Saperów w Brzegu.

Przekazanie obowiązków i pożegnanie dotychczasowego dowódcy 29 grudnia 2023 r. (Fot. K. Chudzik)

„Nohuman”, komiks głogowskiego autora i poznańskiego rysownika na pewno znajdzie swoich czytelników. Świat komiksów jest Wehikułowi obcy (z wyjątkiem świata Papcia Chmiela), ale od początku sekunduje twórcy i poleca jego dzieło. Jak mówi miejscowym mediom Autor scenariusza Bartosz Szynkarek: „To współczesna baśń o końcu świata, to wielowątkowa opowieść o wędrówce głównego, tajemniczego bohatera. Wędrówka w jednym kierunku – ku końcowi i nowemu początkowi, ku apokalipsie. Czasami poważna, czasami humorystyczna”.

Z kolei Jacek Kalinowski, mieszkaniec podgłogowskich Grębocic, laureat konkursów literackich miał się szturmem wedrzeć do elity twórców polskiego kryminału. Po Stefanie Górawskim mamy na Ziemi Głogowskiej kolejnego autora z udanym debiutem literackim. Jego „Miejsca cieniste” znalazły się na trzecim miejscu wśród najlepszych książek kryminalnych 2023 roku.

Stan alarmowy (450 cm) Odra w Głogowie osiągnęła już po południu 27 grudnia. Odczyt IMGW na godz. 15 pokazał już 451 cm. Stan na godzinę 11.00, 31 grudnia 2023r. wskazywał 478 cm i część placu festynowego znalazła się pod wodą. Jednak własnie w ostatnim dniu Starego Roku woda zaczęła opadać. Rankiem 1 stycznia na wodowskazie widniało już 10 cm mniej, a 3 stycznia poniżej stanu alarmowego (443 cm). Przypomnijmy, że stan ostrzegawczy wynosi 400 cm.   

Wysoki stan wody w 2010 r.

O przeszłości szerzej piszemy niżej o jubileuszowych wydarzeniach:

1974, styczeń, 50 lat temu rozpoczęto niwelację terenu pod budowę Huty Miedzi „Głogów II”.

1978/1979, na przełomie tych lat, 45 lat temu, jak mówili satyrycy, padający śnieg nie przykrył, a odsłonił faktyczny stan PRL w czasie „Zimy Stulecia”.

W styczniu 1984, 40 lat temu, a prawie 40 lat po wojnie, władze miasta podjęły decyzję o odbudowie ratusza.

Styczeń 2024

Wspomniana wyżej uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej Janowi Cybisowi przypomina, że zespół MAH wraz z p. Jackiem Cybisem przygotowujący wystawę „Cybisowie” został w roku 2023 zgłoszony do XI Głogowskiej Nagrody Historycznej. Konkurs został rozstrzygnięty, ale niestety ze względu na zbieg wielu powodów Gala Nagrody się nie odbyła. W porozumieniu z Patronem, Prezydentem Głogowa, Rafaelem Rokaszewiczem i współorganizatorami została przeniesiona i odbędzie się wspólnie z kolejną w roku 2024.

Ogłaszamy, więc XII edycję Głogowskiej Nagrody Historycznej – „Złoty Bilet Czytelników Głogowskiego Wehikułu czasu” za rok 2023, o realizacji której będziemy systematycznie informowali.

Akcja „Zima w Twierdzy” już po raz 16.W trakcie najbliższej przerwy zimowej dla ucznów woj. dolnośląskiego w dniach od 15 do 27 stycznia w Głogowie będzie się działo fortecznie. Tradycyjnie uczestnicy odwiedzą też zakątki bliższej i dalszej okolicy (Brzeg, Jelenia Góra i Zielona Góra).

Zainteresowanych odsyłamy do szczegółowego kalendarza imprezy: www.glogow.pl/turystyka/images/stories/2024/Zima2024/plakat%20zima%202024%20may.jpg

Zagadka zadana w Niecodzienniku stała się dla wielu czytelników za trudna? 

W połowie grudnia Wehikuł czasu w ramach umieszczonego na FB profilu Niecodziennik Wehikułu czasu zadał Czytelnikom zagadkę na przerwy w przedświątecznych przygotowaniach. Załączona niżej ilustracja – pisaliśmy – „to fragment przekroju poprzecznego przez budynek głogowskiej świątyni (określenie rozumiane dość szeroko)”.

Dwie podpowiedzi nie pomogły. Jedna może była myląca – przez określenie świątynia rozumieliśmy świątynię sprawiedliwości. Druga to umieszczony na rysunku adres – Kutrzeby 2, choć pierwsza litera wycięta. Ten schemat to przekrój przez ryzalit i kondygnacje Sądu Powiatowego – głogowskiej świątyni sprawiedliwości odbudowywanej po wojnie.

Opisany wyżej przekrój, fragment dokumentacji budowlanej odbudowywanego gmachu Sądu. (Archiwum Wehikułu czasu)

Kolejna pozycja – Z lektur Wehikułu i Pocztówka ze Śląska – i inne styczniowe ciekawostki w zakładce Wehikuł czasu.

Wszelkie pytania i uwagi prosimy kierować na adres wehikulczasuglogow@interia.pl

Zamek Książąt Głogowskich

Wraz z charakterystyczną wieżą (tzw. stołp) – był włączony w średniowieczny system obronny miasta, a później twierdzy nowożytnej. Wymogiem lokującego miasto władcy było objęcie obroną również stworzonej tu siedziby książęcej. Wpisano też zamek w obronę pobliskiego mostu. Od końca XV w. wznoszono umocnienia, wykorzystywane m.in. w czasie wojny sukcesyjnej i konfliktu Jana II z królem Maciejem Korwinem. Na początku wojny trzydziestoletniej rozpoczęto budowę tzw. szańców tymczasowych

Zmiana otwartego miasta w nowożytną twierdzę bastionową spowodowała kolejne utrudnienia dla mieszkańców i użytkowników zamku. W końcu XVII w. rozpoczęto sypać Bastion Zamkowy (Schloss). W 1742 r., podjęto decyzję o obłożeniu ceglanym płaszczem jego stoków i kurtyny do bastionu Dominikańskiego. W miarę rozbudowy umocnień zespół obronny otrzymał kolejne dzieła forteczne, jak: Narożnik Zamkowy (Saillant Schloss), Lunetę Zamkową, przeciwstraże, raweliny, skazamatowane wartownie czy prochownie. W 1871 r. w ramach przeprowadzenia najkrótszą drogą linii kolejowej nad Odrą, umocnienia zamkowe przebudowano. Bastion rozebrany został po roku 1903.

Zamek, zniszczony w trakcie II wojny światowej, został odbudowany z udostępnieniem reliktów fortecznych.