Towarzystwo Ziemi Głogowskiej

Niech się spełnią wszelkie życzenia

Pomnik Jana z Głogowa upamiętnia sławnego profesora Akademii Krakowskiej (1445-1507), rodem z Głogowa. Pomnik, w formie rzeźby ławkowej, odsłonięty został w 2007 r. na placu Jana z Głogowa, przy alei Wolności. Autor, Maciej Cendlak z Gostynia, wykonał pracę w technice żywic polimerowych Naturalnej wielkości postać filozofa usadowiona jest na skraju ławki. Na prawym udzie uczonego znajduje się karta pergaminu z treścią: „W 500 rocznicę śmierci Jana z Głogowa – astronoma, matematyka, filozofa, nauczyciela Mikołaja Kopernika – mieszkańcy Głogowa A.D. 2007”.
Od kilkunastu lat 24 czerwca, w dniu imienin Jana, przy pomniku odbywają się spotkania głogowskich Janów i Janin. Składane są kwiaty, przekazywane życzenia, a na pamiątkę sadzone we wskazanych miejscach drzewka, oznaczone tabliczkami z dedykacją.
Janowi z Głogowa poświęcony jest również głaz na placu Saperów z tablicą o treści: „W 500 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika jego nauczycielowi Janowi z Głogowa społeczeństwo Głogowa”.

Szanowni członkowie i sympatycy TZG.
Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia życzymy Państwu radosnych chwil wspólnego oczekiwania na Wigilijny wieczór.
W tym szczególnym czasie z głębi serca życzymy by dla nas wszystkich był to czas pełen radości – życzliwości – pokoju i pełni zdrowia.
Życzymy, by nastrój i tradycja tej nocy pokrzepiły nasze Rodziny i Przyjaciół z licznej regionalistycznej rodziny „Małych Ojczyzn” o nadzieję, wiarę i miłość.

Życzymy Państwu Nowego 2023 Roku szczęśliwego, bezpiecznego, przynoszącego spełnienie marzeń i sukcesów w życiu osobistym
i zawodowym.

Towarzystwo Ziemi Głogowskiej przy współpracy z głogowskimi fotografami – Dariuszem Mikołajewiczem i Marcinem Kopijem, wydało kalendarz ścienny na 2023 rok, dotyczący najbardziej znanych pomników naszego miasta. Kalendarz ten ukazał się w ramach serii „Głogowskie zabytki”, zapoczątkowanej w 2020 roku kalendarzem poświęconym kolegiacie przy okazji 900-lecia Kapituły Kolegiackiej, a rok później dotyczącym Teatru im. Andreasa Gryphiusa.
Na jego łamach znajdują się artystyczne fotografie pomników głogowskich, wykonane przez wspomnianych już Dariusza Mikołajewicza i Marcina Kopija. Teksty dotyczące dziejów monumentów napisali głogowscy regionaliści: Antoni Bok, Dariusz Andrzej Czaja, Wiesław Maciuszczak oraz Ireneusz Dominiak. Całością zadania koordynował Zbigniew Mazurek.
Z racji ograniczonego nakładu kalendarza, jest on w niewielkiej liczbie do nabycia w księgarni „Feniks” przy Alei Wolności.
Przedsięwzięcie zostało dofinansowane przez Gminę Miejską Głogów.

Pomniki głogowskie

Pomniki stanowią nieodłączny element krajobrazu miejskiego. „Wkomponowane w miasto, w jego architekturę, pomniki kreują nowe miejsca znaczące, w których celebrowana jest społeczna pamięć. Są odniesieniem do czasów minionych, a jednocześnie materialną podstawą kulturowej pamięci” (R. Hołda, Pomniki w mieście: pogranicza pamięci i historii). Uzupełniając powyższe uzasadnienie, pomniki mają funkcję integrującą mieszkańców wokół wartości i symboli, a przy tym współkształtują przestrzeń miasta i wzmacniają jego atrakcyjność.
Choć pomniki, jako miejsca pamięci, są „orężem w walce z zapomnieniem” (Paul Ricoeur), to i one same podlegają upływowi czasu. Padają ofiarą zdarzeń losowych, ale także zmian narracji historycznej. Każdy przełom polityczny wiąże się z nową oceną przeszłości, a tym samym ze zmianą symboli i reprezentujących je pomników. Jedne są likwidowane, czy przenoszone w inne miejsca, inne poddawane choćby przeróbkom. W ich miejsce stają kolejne– niektóre nawet na tych samych cokołach, z których zrzucono dotychczasowych bohaterów. Bardziej odporne na skutki „wichru dziejów” wydają się te obiekty, które odnoszą się do lokalnej historii i tradycji.
W miastach, które dopiero po II wojnie światowej znalazły się w granicach Polski, historia miejskich pomników sięga zaledwie kilkadziesiąt lat wstecz. Te wcześniejsze, jako obce kulturowo, zostały (z nielicznymi wyjątkami) usunięte w ramach akcji „odniemczania”. W Głogowie pierwszy monument wzniesiony został wkrótce po wojnie przez Armię Czerwoną (na utworzonym cmentarzu) dla uczczenia jej żołnierzy, poległych w walce o zdobycie Festung Glogau. Najstarszy polski pomnik – głaz upamiętniający obronę grodu w 1109 r. – ufundowano dopiero w roku 1959. W następnych trzech dekadach nieliczne formy pomnikowe, jakie powstały w Głogowie, miały, jak w całej Polsce, znaczenie ogólnonarodowe, a przy tym realizujące „słuszną” politykę historyczną. Przeważały skromne formy (najczęściej głazy), upamiętniające trud żołnierski, o treści martyrologicznej, a także te, związane z tużpowojennymi początkami. Wyjątek pod względem formy stanowił pomnik Dzieci Głogowskich. Był on i pozostaje najważniejszym głogowskim pomnikiem, symbolicznym zwornikiem historii miasta.
Transformacja ustrojowa przyniosła zmianę w doborze wydarzeń i postaci, godnych utrwalenia w formie pomników – ale także wyraźny zwrot w stronę lokalnej – i to całej – historii. W latach 90. wyrazem tej konwersji stały się dwa akty o symbolicznym znaczeniu: pierwszym była przebudowa i przemianowanie wspomnianego pomnika bohaterów Armii Czerwonej na Pomnik Koalicji Antyhitlerowskiej, drugim wydarzeniem było upamiętnienie głogowskiej gminy żydowskiej w formie lapidarium – miejsca pamięci na miejscu synagogi, zniszczonej przez nazistów. Tego rodzaju formy upamiętnienia dawnych, a dziś nieistniejących, miejsc kultu powstały następnie w innych punktach miasta i stały się swego rodzaju głogowską specjalnością. Tak było np. z ideą upamiętnienia romańskiego kościoła pw. św. Piotra, którą połączono w 2006 r. z oryginalnym w formie pomnikiem papieża Jana Pawła II.
Na przełom tysiącleci i pierwszej dekady nowego stulecia datują się kolejne „przełomy pamięci”: we współpracy ze stowarzyszeniem Glogauer Heimatbund powstał, na bazie obiektu z 1926 r., pomnik polskich i niemieckich ofiar wojny, przemocy i wypędzenia z ziemi głogowskiej, upamiętniono także, głównie z inicjatywy społecznej, ofiary zbrodni katyńskiej oraz zbrodni wołyńskiej. W 2015 r. na skwerze przy ul. Wały Bolesława Krzywoustego stanął, dzięki staraniom Stowarzyszenia Patriotyczny Głogów, Pomnik Polskiego Podziemia Niepodległościowego (następnie u jego stóp Aleja Pamięci Żołnierzy Wyklętych w formie ich popiersi na postumentach, rozmieszczonych wokół kolumny zwieńczonej przedwojennym orłem i napisem „Bóg Honor Ojczyzna”).
W ostatnich dziesięcioleciach Głogów wzbogacił się o wcale liczne pomniki i płyty upamiętniające osoby – najczęściej związane stricte z Głogowem. Do takich postaci należą koryfeusze nauki: Jan z Głogowa, Joachim Pastorius i Kaspar Elyan (dwaj ostatni w ramach Budżetu Obywatelskiego). Z fasady teatru znów spogląda ku nam Andreas Gryphius. Swój pomnik ma głogowski malarz Zygmunt Stachura. Najokazalszym z nowych monumentów jest pomnik gen. Józefa Wybickiego. Głogów posiada także, co jest ewenementem w Polsce, popiersia dwu niemieckich wielkich wieszczów: Goethego (nowe) i Schillera (jego pomnik odnaleziony został w 2021 r. przez odkrywców z GROT).
W krótkim tekście nie sposób wymienić wszystkich, ważnych dla Głogowa pomników i ich twórców. Należy jednak stwierdzić, że Głogów posiada obecnie szeroki wachlarz form pomnikowych – takich, które określają tożsamość miasta, jego genius loci oraz tych, które odnoszą się do pamięci zbiorowej całej polskiej wspólnoty. Ten zbiór uzupełnia estetyczna oferta rzeźbiarskich wizji artystów, niemających charakteru pomników, ale zdobiących miasto i podnoszących jego kulturalne znaczenie.
Antoni Bok

Czapka Mikołaja na ratuszowej wieży w tym roku oznacza nie tylko zbliżanie się najpiękniejszych Świąt roku. Jej pojawienie zapowiedziało wydarzenia specjalne związane z osobą patrona. O niektórych z nich, poniżej

Logo (proj. Ewelina Wyrwas MAH)

Powróciła tradycja koncertu charytatywnego „Kolędy dla…”. 4 grudnia już po raz szósty na rynku pod ratuszem zabrzmiały najpopularniejsze kolędy dedykowane w tym roku Amelce Antczak. Zaśpiewali je przedstawiciele organizacji pozarządowych. Chórek składający się z kierownictwa TZG odśpiewał z zaangażowaniem kolędę Do szopy, hej pasterze. Z kronikarskiego obowiązku odnotowujemy, że zebrano ponad 12 000 złotych

Kolędnicy z TZG (fot. P. Gajek)

Wehikuł będąc przed tygodniem w Głogowie przez chwilę podglądał jak powstawała „Głogowska Pastorałka 2022 czyli KARP PEŁEN DOBRA” – jest podziękowaniem MOK-u tym wszystkim, którzy pomagali animatorom kultury jak piszą, „robić dobro”. Podśpiewujmy więc:

Niech się dzieje w taki czas

dobro przez nas, dobro w nas

Niechaj szerzy się i wzrasta

Z Mikołajowego miasta.

słowa: Katarzyna Swędrowska, muzyka: Dorota Drozd & Mariusz Szaban

wokale: Katarzyna Krawczonek-Suska, Kaja Urban, Dorota Drozd, Mariusz Szaban, Bartłomiej Adamczak, Hania Gajek, Rita Szaban

nagrania/ mastering: Mariusz Szaban; zdjęcia i montaż: Zbigniew Lipowski, współpraca: Piotr Gajek; producent: Miejski Ośrodek Kultury w Głogowie 2022.

https://www.facebook.com/mok.glogow/videos/530036612394306

W trakcie nagrania od lewej: Dorota Drozd, Hania Gajek, Bartłomiej Adamczak, Kaja Urban i Katarzyna Krawczonek-Suska (kadr z folmu, Z. Lipowski)

Św. Mikołaj w życiu Głogowa jest obecny już od średniowiecza. W tym roku tę obecność zadekretowano. W przeddzień imienin, w Teatrze im. Andreasa Gryphiusa odbyła się konferencja „Święty Mikołaj Biskup patronem miasta Głogowa”.

6 grudnia podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej w Głogowie bp. Tadeusz Lityński, ordynariusz zielonogórski ogłosił decyzję Stolicy Apostolskiej, że biskup, św. Mikołaj został patronem miasta Głogowa. W przekazanym dokumencie brzmi to tak

SANCTUM NICOLAUM,EPISCOPUM,

PATRONUM APUD DEUM

OPPIDI v.d. GŁOGÓW

Dekret watykański w chwilę po przekazaniu (fot. dla Wehikułu: M. Dytwińska-Gawrońska)

Obok uroczystości i obchodów religijnych i oficjalnych były koncerty, jarmark i mikołajowy tort! Tort Świętego Mikołaja. Nie zabrakło na Rynku atrakcji dla dzieci, przybył Mikołaj.

Korzystając z okazji przesyłamy świąteczne życzenia Czytelnikom Wehikułu i jego Niecodziennika – wszystkiego najlepszego i coraz lepszego, dziś i jutro, zawsze i wszędzie …

Kolejna pozycja – Z lektur Wehikułu – i inne grudniowe ciekawostki w zakładce Wehikuł czasu.

Wszelkie pytania i uwagi prosimy kierować na adres wehikulczasuglogow@interia.pl